Filterbacteriën in het aquarium

Filterbacteriën in het aquarium

Een aquarium in balans houden kan best een uitdaging zijn. Er zijn verschillende factoren die effect hebben op een goed balans in het aquarium zoals licht, temperatuur, aanwezige voedingsstoffen, filterbacteriën, etc. In dit stuk zullen wij wat dieper ingaan op de functie van filterbacteriën en de werking van filterbacteriën bij verschillende pH-waarden.

De werking van filterbacteriën

Filterbacteriën zijn nodig in een aquarium om afvalstoffen zoals ammonia (NH3) ammonium (NH4) en nitriet (NO2) om te zetten naar veilige stoffen die geen gevaar vormen voor de dieren in het aquarium. Ammonia en ammonium komen vaak in het aquarium terecht door het voeren, en door de uitscheidingsproducten van de dieren. Dit wordt door middel van ammonia/ammonium oxiderende bacteriën en zuurstof (O2) omgezet naar nitriet onder de volgende reactie:

NH3/NH4 + O2 > NO2 + H2O

Deze reactie is de eerste stap in het omzetten van de afvalstoffen. NO2 is hier een tussenstap die later wordt omgezet naar nitraat. Dit gebeurt door nitriet oxiderende bacteriën en zuurstof onder de volgende reactie:

NO2 + O2 > NO3

De nitriet die bij de eerste tussenstap ontstaat is zeer giftig voor alle dieren in het aquarium. Het is daarom zeer belangrijk om de nitrietwaarde laag te houden en dit geregeld te blijven meten met bijvoorbeeld een druppeltest. Een grote hoeveelheid NH3/NH4 is ook giftig maar minder giftig dan nitriet. Ook hier is een druppeltest voor om in de gaten te houden of de waarden boven een gevaarlijke grens komen.

Om deze waarden niet boven de gevaarlijke norm te krijgen is het van belang om het aquarium goed in balans te hebben en de bacteriecultuur goed te onderhouden. Wanneer de omzetting van nitriet naar nitraat niet snel genoeg kan plaatsvinden ontstaat er een nitriet-piek. Dit gebeurt vaak bij opstartende aquaria omdat de bacteriecultuur hier nog moet groeien en op gang moet komen, maar dit kan ook voorkomen in een aquarium waar bijvoorbeeld in grote mate afvalstoffen (NH3/NH4) worden toegevoegd. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren door dode dieren, de toevoeging van veel voer, stroomuitval, medicijngebruik, etc. Het is daarom altijd gemakkelijk om filterbacteriën in huis te hebben om te kunnen bijsturen in deze gevallen.

Verschillende bacterieculturen voor verschillende pH waarden

Afvalstoffen (ammoniak en ammonium) gedragen zich verschillend onder verschillende pH-waarden. Er wordt dan onderscheid gemaakt in zuur (0-6,8) neutraal (6,8-7,2) en basisch (7,2-14) water. Ammoniak en ammonium komen altijd beide voor in het aquarium, ongeacht de pH. De verhouding van ammoniak en ammonium kan echter verschillen op basis van de pH waarde.

In (licht)zuur water nemen de afvalstoffen de vorm van ammonium (NH₄+) voor in het aquarium. Dit is een licht zuur en kan daarom beter stabiel blijven in aquaria met een (licht)zure pH waarde. In aquarium water met een neutrale pH kan er van uit worden gegaan dat de ammoniak en ammonium waarden ongeveer gelijk zijn. In water met een (licht)basische pH nemen de afvalstoffen de vorm van ammonia (NH₄OH) aan. Dit is een lichte base en kan daarom stabieler blijven in aquaria met een (licht)basische pH waarde.

Wanneer er filterbacteriën worden gekocht voor het aquarium gaat het altijd om een mengsel van veel verschillende bacteriën die alle omzettende functies dekken. Voor een ''standaard'' aquarium volstaan dan ook altijd de standaard aangeboden filterbacteriën. Echter worden er ook speciale producten aangeboden voor aquaria met een (licht)zure pH, neutrale pH en (licht)basische pH. Deze bevatten dan meer ammonium omzettende bacteriën dan ammonia omzettende bacteriën omdat er in grotere mate ammonium voorkomt in zuurder water.

Klik hier om naar de filterbacteriën te gaan!

Door geregeld tijdens het opstarten en tijdens onderhoud filterbacteriën toe te voegen houdt u het aquarium beter in balans en wordt de ophoping van afvalstoffen voorkomen!